Κείμενο, φωτογραφίες: Γιώργος Αμάραντος, Εύη Κλαδούχου

Το ταξίδι «Αναζητώντας το Μεξικανικό Όνειρο» που αποτελεί μέρος της ευρύτερης ιδέας με τίτλο “World around the World” ξεκίνησε στις 15 Νοεμβρίου του 2016. Στο ταξίδι αυτό ο φωτογράφος Γιώργος Αμάραντος και η ψυχοθεραπεύτρια Εύη Κλαδούχου ως επιβάτες μιας BMW F 800 GS καταγράφουν τη διαδρομή τους στην απεραντοσύνη του Μεξικού. Μπορείτε να διαβάσετε το 1ο μέρος ΕΔΩ, το 2ο μέρος ΕΔΩ, το 3ο μέρος ΕΔΩ, και το 4ο μέρος ΕΔΩ.

Η κατάρα του Moctezuma Β'

Ο Hernán Cortés, ο Ισπανός conquistador, ξεκίνησε το 1519 την προσπάθεια κατάληψης και κατάλυσης της αυτοκρατορίας των Αζτέκων. Η προσπάθεια του πήρε κάπου δύο χρόνια και η αλήθεια είναι πως αν δεν τον βοηθούσαν και κάποιες ντόπιες ομάδες που δεν γουστάρανε τους Αζτέκους γιατί τους είχαν κατακτήσει, ο Κορτές μπορεί να χρειαζόταν πιο πολλά χρόνια να φέρει βόλτα τους Αζτέκους.

Αυτό πάντως που ξέρουμε είναι ότι τα χρόνια εκείνα διοικούσε τους Αζτέκους ο Μοκτεζούμα ο Β’. Ο Μοκτεζούμα, λοιπόν, που είχε λάβει οιωνούς ότι κάποια χλωμά μεν πρόσωπα, ισχυρά δε, θα τους την έπεφταν sooner or later, αποφάσισε να το χειριστεί διπλωματικά το ζήτημα και καλοδέχτηκε τον Κορτές αφήνοντας μάλιστα να τον συλλάβουν ως ένδειξη καλοπιστίας.

Οι Ισπανοί όμως δεν καταλαβαίναν από τέτοια και μια νύχτα που οι Αζτέκοι γιορτάζανε στην πλατεία του Tenochtitlan (εκεί που αργότερα θα γινόταν το Μέξικο Σίτυ) μια από τις καθιερωμένες γιορτές τους, τους σφάξανε στην ψύχρα και μετά και τον ίδιο τον Μοκτεζούμα τον Β’. Γι’ αυτόν τον λόγο η νύχτα εκείνη του Ιούνη του 1520 έχει μείνει στην ιστορία ως Noche Triste, η Νύχτα της Λύπης ή της Στενοχώριας.

Ο Μοκτεζούμα όμως δεν έμεινε με δεμένα τα χέρια. Πριν δολοφονηθεί καταράστηκε τους Ισπανούς κι όλα μαζί τα χλωμά πρόσωπα, όταν θα βρίσκονται στο Μεξικό να αρρωσταίνουν άσχημα με εμετούς και διάρροια. Και μολονότι έρχεται η επιστήμη και σου λέει ότι η αρρώστια προέρχεται από βακτήρια στα οποία ο οργανισμός σου δεν είναι συνηθισμένος, συνήθως το Ε. coli βακτήριο, προσωπικά πιστεύω ότι είναι η κατάρα του Μοκτεζούμα γιατί όταν αρρώστησα τον είδα με τα ίδια μου τα μάτια σε όραμα! Και παρόλο που του είπα ότι εμείς οι Έλληνες δεν έχουμε σχέση με τους Ισπανούς και ότι είναι μόνιμοι αντίπαλοί μας στο μπάσκετ και συχνά τους καταριόμαστε και εμείς, εκείνος δεν με πίστεψε και πάνω που συνερχόμουν ξανακυλούσα και μετά χτύπησε και τον Γιώργο ο Μοκτεζούμα κι έτσι πέρασε όλος ο Γενάρης!

Όμως και εμείς προσπαθήσαμε να μην το βάλουμε κάτω και συνεχίσαμε όσο μπορούσαμε το ταξίδι, παρόλο που ο Μοκτεζούμα μας επισκεπτόταν συχνά δοκιμάζοντας τις δυνάμεις μας. Η αδυναμία όμως δεν επέτρεπε τίποτα παραπάνω από την οδήγηση και τη συν-οδήγηση με αποτέλεσμα να μείνουν πίσω τα «ημερολόγια οδοστρώματος». Άντε τώρα να μαζέψεις σε λέξεις ένα μήνα κοπιώδους οδήγησης, στάσεων και πολλών χιλιομέτρων…

Από την Oaxaca στην επαρχία των Chiapas

Αφήσαμε το Μαζούντε αποχαιρετώντας τους φίλους μας με κατεύθυνση ανατολικά και πρώτη στάση στην πόλη Salina Cruz.

Η πόλη ήταν αδιάφορη και το μόνο που κάναμε ήταν να βρούμε δωμάτιο να κοιμηθούμε. 

Ξεκινάμε το επόμενο πρωί με στόχο την πόλη Chiapa de Corzo αλλά δεν τα καταφέρνουμε λόγω της παρέμβασης του προαναφερθέντος αυτοκράτορα… Αυτό που κυρίως έχει μείνει από αυτήν τη διαδρομή είναι το τεράστιο αιολικό πάρκο που κάλυπτε έκταση πολλών χιλιομέτρων. Ο αέρας κούναγε τη μηχανή και το πάρκο δεν τοποθετήθηκε εκεί καθόλου τυχαία αφού η περιοχή αποτελεί το πιο στενό σημείο γης ανάμεσα στον κόλπο του Μεξικού και τον Ειρηνικό ωκεανό με αποτέλεσμα να βάλλεται συνεχώς από ισχυρότατους ανέμους!

Arriaga, η πόλη που γεννήθηκε το «Θηρίο»

Αυτήν τη φορά η εκδίκηση του αυτοκράτορα ,άθελά του, συνέβαλε στην ανακάλυψη της Arriaga, της πρώτης πόλης που συναντήσαμε στην επαρχία Chiapas, και στη συνάντησή μας με το «Τέρας» (the “Beast”). 

Να εξηγηθώ.

Την Αρριάγα διασχίζουν σιδηροδρομικές γραμμές που ξεκινούν από τα σύνορα με τη Γουατεμάλα και φτάνουν ως τα σύνορα με τις ΗΠΑ και τα τρένα που τις διατρέχουν είναι εμπορικά. Μιλάμε για κάλυψη απίστευτων χιλιομέτρων! Αλλά γιατί να μην μεταφραστεί το «Beast» ως «Θηρίο» και να αποδοθεί ως «Τέρας»; Και γιατί το τρένο να έχει ονομαστεί, επίσης, ως «τρένο του θανάτου» (“el tren de la muerte”); Το τρένο δεν μεταφέρει μόνο εμπορεύματα αλλά και ανθρώπινες ζωές. Ακριβώς επειδή το Μεξικό «μεσολαβεί» μεταξύ χωρών της κεντρικής Αμερικής και των ΗΠΑ, αποτελεί το μέσο να επενδύσουν τα όνειρα φυγής και ενός καλύτερου αύριο παράνομοι μετανάστες από το Σαλβαδόρ, την Ονδούρα, τη Γουατεμάλα και από το ίδιο το Μεξικό. Πρώτη στάση του τρένου η Αρριάγα. 

Υπολογίζεται ότι ετησίως 400 με 500 χιλιάδες μετανάστες «επιβαίνουν» στο Τέρας, όπου πολλοί εξ αυτών είναι ανήλικα-ασυνόδευτα παιδιά 9-15 χρονών. Το επιβαίνουν είναι μόνο τρόπος του λέγειν γιατί μην φανταστεί κανείς ότι οι άνθρωποι αυτοί έχουν κανονικές θέσεις, ούτε ότι η χειρότερη κατάσταση που έχουν να αντιμετωπίσουν είναι να στοιβαχτούν πολλοί μέσα σ’ ένα βαγόνι. Η διαδικασία στην οποία υποβάλουν τον εαυτό τους είναι και παράνομη και άκρως επικίνδυνη αφού στην ουσία πηδάνε πάνω στο τρένο για να σκαρφαλώσουν στην οροφή του, όσοι τα καταφέρουν. Πολλοί καταλήγουν με διαμελισμένα άκρα, νεκροί από την πτώση, αλλά και οι επιζώντες έχουν να αντιμετωπίσουν κακουχίες σωματικές και ψυχολογικές. Τις εφόδους παράνομων ομάδων, κυρίως των Zetas (για περισσότερα βλ., https://en.wikipedia.org/wiki/Los_Zetas) που τους ληστεύουν, βιάζουν γυναίκες…, συν διεφθαρμένους μεξικανούς αξιωματούχους που τους ζητάνε ό,τι έχουν και δεν έχουν.

Στοιχεία του 2012 αναφέρουν ότι το 80% των μεταναστών δέχτηκε επίθεση ή έπεσε θύμα κλοπής, το 60% των γυναικών βιάστηκε ενώ ένα μεγάλο ποσοστό μεταναστών πέφτει θύμα μαζικής απαγωγής, παράλληλη επικερδής επιχείρηση της διακίνησης ναρκωτικών. Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Μεξικού αναφέρει ότι μεταξύ του Απριλίου και Σεπτεμβρίου 2010 καταγράφηκαν 214 μαζικές απαγωγές που περιλάμβαναν περί τους 11.500 ανθρώπους, και τα στοιχεία αναφέρονται μόνο σε όσες έχουν δηλωθεί… . Παράλληλα, το trafficking γυναικών και η ώθηση γυναικών, νεαρών αγοριών και κοριτσιών στην πορνεία δίνει και παίρνει, σε σημείο που ο ιδρυτής του Κέντρου Έρευνας και Εθνικής Ασφάλειας να αποκαλεί την Tapachula (στα σύνορα Μεξικού-Γουατεμάλας) Σόδομα και Γόμορα (http://www.huffingtonpost.com/homero-aridjis/migrants-train-of-death-america-_b_5568288.html). 

Σκέφτομαι πόσο ισχυρό θα πρέπει να είναι το κίνητρο φυγής αυτών των ανθρώπων και η απελπισία τους, πόσο έντονη η επένδυση σ’ ένα φαντασιακό μέλλον για να πηδάνε εν γνώση τους στο τρένο του θανάτου. Και μετά θυμάμαι τους μετανάστες στην Ελλάδα, το πήδημα στη θάλασσα, τα ξεβρασμένα μωρά στο Αιγαίο και από αμηχανία και βάρος στην καρδιά, σιωπώ.

Πολλές υποδείξεις έχουν γίνει στη μεξικανική κυβέρνηση από τη Διεθνή Αμνηστία και από Διεθνή και Επιτόπια Παρατηρητήρια Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για το «τρένο της μεγάλης φυγής» που κάλλιστα θα μπορούσε να ονομαστεί «τρένο της μεγάλης ντροπής», ενώ το θέμα έχει απασχολήσει τον Τύπο, έχει γίνει αντικείμενο έρευνας σε ντοκιμαντέρ (http://www.imdb.com/title/tt0451698/, https://www.youtube.com/watch?v=RJshpp-zkVw, http://www.imdb.com/title/tt0489342/, το ίδιο και https://www.youtube.com/watch?v=kviJ2figeCA), πηγή έμπνευσης λογοτεχνικών έργων (η νουβέλα της Sonia Nazario, Enrique’s Journey και το βραβευμένο ποίημα του Daniel Rodríguez Moya, La Bestia) και κινηματογραφικό έργο (http://www.imdb.com/title/tt1127715/, με ελληνικούς υπότιτλους στο http://moviecinematv.online/tainies/sin-nombre-greek-subs/), για να αναφέρω μόνο κάποια… 

Δικηγόρος που γνωρίσαμε, υποστηρικτής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με θέση σε σημαντικό πανεπιστημιακό ίδρυμα του Μεξικού, είπε ότι σύμφωνα με τις δικές του έρευνες, τα επιτόπια γραφεία «προστασίας» των μεταναστών, η αστυνομία αλλά και οι παράνομες οργανώσεις είναι όλοι μέσα στο κόλπο και εκτός από το να λαδώνονται έναντι αδρών ποσών, κάνουν τα στραβά μάτια για όλα όσα συμβαίνουν στο απάνθρωπο Θηρίο…

Μάθαμε ότι τελευταία κάποια πράγματα άλλαξαν μετά και από πίεση των Ηνωμένων Πολιτειών που είναι ο τελικός αποδέκτης… αυστηρότερα μέτρα παρακολούθησης και αποτροπής των μεταναστών να ανέβουν στο τρένο και από την πλευρά της κυβέρνησης και των ιδιοκτητριών εταιριών των τρένων. Μένει να φανεί κατά πόσο μια βιώσιμη πολιτική αποτροπής και προστασίας των μεταναστών θα ισχύσει μετά το πέρασμα της κρίσης που έφερε το θέμα στο προσκήνιο… 

Για άλλη μια φορά κοιμηθήκαμε κάπου με βαριά καρδιά αλλά ευτυχώς το ταξίδι, όπως και η ζωή η ίδια, δεν έχει μόνο μία όψη.

Chiapa de Corzo – Επιτέλους σουβλάκια

Ευχάριστη έκπληξη η άφιξη στο Chiapa de Corzo. Η πόλη βρίσκεται δίπλα στην κοιλάδα που σχηματίζει ο ποταμός Grijalva και αποτελεί την πρώτη πόλη που ίδρυσαν το 1528 οι Ισπανοί στην περιοχή των Chiapas. Βέβαια η περιοχή δεν περίμενε τους αποίκους να την ανακαλύψουν, αφού εκεί έχει βρεθεί ο πρωιμότερος μεσοαμερικανικός τάφος και τα παλαιότερα δείγματα ιερογλυφικής γραφής.

Όμως οι Ισπανοί που ούτε στη ζέστη ήταν συνηθισμένοι ούτε στα κουνούπια που τους έκαναν τον βίο αβίωτο, αφήσαν τα πεδινά και τράβηξαν για τα ορεινά να βρούνε την υγειά τους. Πάνε λοιπόν και ιδρύουν την πόλη που σήμερα ξέρουμε ως San Cristobal de las Casas αλλά τότε την είπαν Chiapa de los Españoles, ενώ την άλλην την άφησαν χάρισμα στους Ινδιάνους και την ονόμασαν Chiapa de los Indios. Έκτοτε, με αυτήν την καινούρια ονοματοδοσία, ήταν σίγουροι ότι κανείς Ισπανός δεν θα μπερδευόταν να πάει στην πόλη με τα κουνούπια και τη ζέστη! Η κάτω πόλη, όμως, που φαίνεται πως δεν ήθελε να μείνει με το όνομα που της έδωσαν οι Σπανιόλοι, το ξανάλλαξε για να τιμήσει τον πολιτικό Angel Albino de Corzo και φτάσαμε, επιτέλους, στο τελικό της όνομα.

Η καθυστέρηση που μας έφερε ο Μοκτεζούμα και φύγαμε αργότερα του προγραμματισμένου από το Μαζούντε μας βγήκε σε καλό στο Τσιάπα ντε Κόρζο γιατί πέσαμε πάνω στη σημαντικότερη γιορτή της πόλης, την Fiesta Grande de Enero που διαρκεί από τις 4-23 Ιανουαρίου.

Με το που φτάσαμε, νωρίς το απόγευμα και με το φως του ήλιου ακόμη ,υπήρχε αναταραχή και κινητικότητα που έδειχνε ότι κάτι συνέβαινε. Δεν αργήσαμε να ακούσουμε μουσική και τραγούδια και γρήγορα αφήσαμε το ξενοδοχείο για να περπατήσουμε την πόλη. Όλα τα μαγαζιά ήταν ανοιχτά, πάγκοι ήταν στημένοι κατά μήκος των δρόμων πουλώντας διάφορα, ενώ σε άλλα σημεία παίζανε ντόπια κρουστά.

Ευκαιρία βρίσκω να πω ότι οι μεξικανοί άνδρες και γυναίκες δεν το έχουν καθόλου με τον χορό, μα καθόλου. Άντε σε κανέναν γάμο αλλά και πάλι καμία σχέση δεν έχουν ούτε με Βραζιλιάνους, ούτε με Κολομβιανούς, ούτε με Πορτορικανούς, ούτε γενικώς… αυτή ήταν η μεγαλύτερη απομυθοποίηση μου που τους Μεξικανούς τους θεωρούσα χορευταράδες σαν τους υπόλοιπους Λατίνους.

Περπατώντας ανακαλύψαμε ένα πολύ ωραίο εργαστήριο που έφτιαχνε χειροποίητες μάσκες από ξύλο χρησιμοποιώντας προ-ισπανικές τεχνικές. Ο καλλιτέχνης, Antonio López Hernández που η δουλειά του έχει πάρει πολλά βραβεία και έχει παρουσιαστεί σε πολλές χώρες, μας μίλησε για την κατασκευή των μασκών, για το πώς έμαθε την τέχνη από τον πατέρα του αλλά και για τους parachicos που φοράνε τις μάσκες και που μόλις θα έπεφτε η νύχτα θα τους βλέπαμε από κοντά. 

Η Φιέστα του Ιανουαρίου και κυρίως το έθιμο των parachicos, έχει μπει στη λίστα διατήρησης και προστασίας της «Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς» της Unesco. Το 20ήμερο που διαρκούν οι εκδηλώσεις είναι άλλοτε αφιερωμένο στους πολιούχους της πόλης, Μεγάλο Αντώνιο και Άγιο Σεβαστιανό, και άλλοτε στο χορό των Parachicos, που αποτελεί ένα υβρίδιο που συνδέει την ινδιάνικη παράδοση με τις γιορτές του καθολικισμού. Ξαφνικά η πόλη μεταμορφώθηκε και γέμισε ανθρώπους ντυμένους με στολές και μεταξύ αυτών αρκετούς νεαρούς άνδρες που χορεύουν ντυμένοι γυναίκες ενώ άλλοι φοράνε παραδοσιακή ινδιάνικη στολή και στο κεφάλι την ανδρική μάσκα των parachicos που έχει χαρακτηριστικά καυκάσια και όχι ινδιάνικα.

Τι ήταν όλο αυτό το συνονθύλευμα; Ήταν ντυμένοι γυναίκες σε ανάμνηση μιας Ισπανίδας που είχε φέρει στον τόπο το άρρωστο παιδί της για να γιατρευτεί από έναν ντόπιο θεραπευτή και άνδρες με μάσκα γιατί ο μύθος λέει ότι οι ινδιάνοι υπηρέτες της αρχόντισσας Ισπανίδας φόρεσαν μάσκες για να μεταμορφωθούν σε Ισπανοί και να διασκεδάσουν το παιδί (para-chico, παρά του παιδός). Μεγάλο γλέντι έγινε στους δρόμους αλλά χωρίς χορό, όπως προείπα… 

Η βραδιά μας ,που θα ήταν μία και μοναδική στο Chiapa de Corzo, επισφραγίστηκε με το πέρασμά μας από την πλατεία που ήταν στημένο μεγάλο πανηγύρι. Φαγητά, ποτά, μουσικές εκκωφαντικές, ένα ολόκληρο λούνα παρκ και προς μεγάλη μας έκπληξη σουβλάκια σε τεράστια καλαμάκια τα οποία τιμήσαμε δεόντως. 

Χορτασμένοι από άρτους και θεάματα γείραμε ν’ αποκοιμηθούμε με στόχο πρωινό ξύπνημα για την Τσιάπα των Ισπανών.

Θρησκεία, παράδοση, πολιτική και Coca-cola

Όπως η ζωή τραβά την ανηφόρα, έτσι τραβήξαμε κι εμείς για την ορεινή πόλη των Ισπανών που βρίσκεται σε υψόμετρο 2.200 μέτρων.

Και κει που νόμιζα ότι είχαμε ξεμπλέξει με τις ονοματοδοσίες και ότι η πόλη μετά από Τσιάπας των Ισπανών θα ονομάστηκε Σαν Κριστόμπαλ ντε λας Κάσας και θα ξεμπερδεύαμε, τα πράγματα δεν ήταν καθόλου έτσι. Να μην το κουράσω γράφοντας πόσος φορές το πήγαν το όνομα πέρα-δώθε οι Ισπανοί μέχρι να καταλήξουν αλλά να πω ότι το de las Casas, προστέθηκε το 1848 στο San Cristobal, που είχε μπει σε άλλη φάση, για να τιμήσει τον Ισπανό Bartolomé de las Casas που ήταν Δομινικανός μοναχός, ιστορικός και ο πρώτος επίσκοπος που κατοίκησε επιτόπου. Διαβάζοντας γι’ αυτόν, τον εκτίμησα και τον σεβάστηκα πολύ γιατί έγραψε μύδρους κατά των Ισπανών και των βαναυσοτήτων στις οποίες υπέβαλαν τους Ινδιάνους. Εννοείται ότι στη χώρα του δεν τον συμπάθησαν και πάρα πολύ, τον χαρακτήρισαν μάλιστα και πάρα πολύ υπερβολικό λέγοντας ότι οι ίδιοι ουδέποτε διέπραξαν αδικήματα κατά των γηγενών… 

Όμορφη πόλη, αποικιακού ρυθμού κι αυτή και πιο κοσμοπολίτικη μιας και κατά κύριο λόγο ζει από τον τουρισμό. Η γνωστή, όπως και σε κάθε αποικιακή πόλη, μεγάλη κεντρική πλατεία με τον καθεδρικό ναό και εκτός πλατείας τα μαγαζιά και τα εστιατόρια. Η πόλη ήταν πρωτεύουσα της επαρχίας ως το 1892, ενώ στη συνέχεια το διοικητικό κέντρο μεταφέρθηκε στην Tuxtla, αφήνοντας στην πρώτη τον τίτλο της πολιτιστικής. Ανήκει και το Κριστόμπαλ στα «pueblos magicos» της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς του Μεξικού, όπως και το Τσιάπα ντε Κόρσο που ξέχασα να αναφέρω προηγουμένως. 

Κάνοντας βόλτα βλέπει κανείς ότι είναι πολύ έντονο το ινδιάνικο στοιχείο δίπλα στο έντονα τουριστικό με τα «προχωρημένα» μαγαζιά για φαγητό και καφέ.

Οι ινδιάνοι των γειτονικών χωριών φημίζονται για τα υφαντά τους και τα κεραμικά και φέρνουν την πραμάτεια τους για να την πουλήσουν στην πόλη. Είναι πολλοί φτωχοί, είναι εμφανές, και όλες οι γυναίκες φοράνε μια μαύρη φούστα από μαλλί, σαν φλοκάτη, που τη συγκρατεί μια ζώνη στη μέση. Είναι η πρώτη πόλη στο Μεξικό που συναντήσαμε επαίτες, παιδιά και μεγάλους, να ζητάνε κανένα πέσο. 

Όσο ήταν μέρα το υψόμετρο δεν το σκεπτόσουν ,αλλά όταν έπιασε η νύχτα άρχισα να κοιτάζω μήπως πουλούσαν καμιά φλοκάτη να πάρω κι εγώ να ζεσταθεί το κοκαλάκι μου. Αλλά εις μάτην! Μάλιστα από το κρύο νόμιζα ότι είχα ακουστικές παραισθήσεις γιατί κάποια στιγμή πήρε τ’ αυτί μου κάτι ελληνικά να ίπτανται. Και εκεί που ήμουν έτοιμη να παραδεχτώ ότι πάει τα έχασα για τα καλά, τα ξανάκουσα. «Ρε παιδιά, είστε Έλληνες» λέω με δυσπιστία; Και κείνοι, άνδρας, γυναίκα και παιδί, απάντησαν «Ναι» κι εγώ ηρέμησα. Έτσι γνωρίσαμε τη Μοσχούλα και τον Νίκο, παριανοί και οι δύο που ζούσαν στο Λος Άντζελες εδώ και κάποια χρόνια εκμεταλλευόμενοι αφενός το γεγονός ότι η Μοσχούλα είχε γεννηθεί και ζήσει για χρόνια στην Αμερική και αφετέρου την πολύ καλή δουλειά που είχε βρει σε πανεπιστήμιο. Περάσαμε ένα πολύ ωραίο βράδυ μαζί τους. 

Η επόμενη μέρα φέρνει ακόμη μια έκπληξη, πιο σουρεάλ αυτήν τη φορά. Επισκεφτήκαμε το γειτονικό χωριό San Juan de Chamula, που μας είχαν πει ότι έχει πολύ ωραία αγορά τοπικών καλλιτεχνημάτων.

Ακόμη, όμως, πιο ενδιαφέρων από την αγορά είχε ο ομώνυμος ναός στον οποίο έμπαινες μόνο με εισιτήριο και στην είσοδο του οποίου σε προειδοποιούσαν ότι απαγορεύονται δια ροπάλου η φωτογράφιση.

Αυτό που είδαν τα μάτια μου δεν το φανταζόμουν με τίποτα. Το δάπεδο της εκκλησίας ήταν στρωμένο με πευκοβελόνες που ανανεώνονταν συνεχώς, για να μην γλιστράς λέει, οικογένειες ολόκληρες ινδιάνων κάθονταν κάτω με κεριά μικρότερου και μεγαλύτερου μεγέθους αναμμένα μπροστά τους, εκείνοι κοιτούσαν με δέος τα αγαλματίδια-εικονίσματα και των Εσταυρωμένο επαναλαμβάνοντας προσευχές στην τοπική διάλεκτο και πίνοντας Coca-Cola που πάει με όλα και που το ρέψιμο που προκαλεί, μας είπε ένας ντόπιος, διώχνει τα κακά πνεύματα. Κότες και κόκορες ήταν σε σακιά δίπλα στους καθισμένους ντόπιους, ενώ μια προθήκη έμοιαζε να περιβάλει το σώμα κάποιου. Μια εξωκοσμική ατμόσφαιρα θρησκείας και μαγείας συνυπήρχε.

Ήταν απίστευτο! Ο καθολικισμός αντάμα με το ανιμιστικό στοιχείο των ινδιάνων.

Πώς έγινε αυτό;

Ως εξής: τη δεκαετία του ’60 υπήρξε μια έντονη τάση απομάκρυνσης των ντόπιων ινδιάνων από τον «τυπικό» καθολικισμό και η προσχώρησή τους στον προτεσταντισμό και σε άλλα συγγενή του καθολικισμού δόγματα. Ο Samuel Ruiz, Μεξικανός που γίνεται τότε επίσκοπος της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας στο Σαν Κριστόμπαλ, αφενός για να μην χαθούν οι πελάτες, αφετέρου γιατί συμπαθούσε τους ινδιάνους, υποστηρίζει την λεγόμενη «απελευθερωτική θεολογία» (“liberation theology”) που έπιασε πολύ τόπο στη Λατινική Αμερική.

Πρόκειται για μια κοινωνικού περιεχομένου θεολογία που στόχο έχει τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των φτωχών και που απομακρύνεται από τα αυστηρά τυπικά της καθολικής εκκλησίας.

Αυτό που έχει σημασία είναι ότι δίπλα στον Ruiz προσχώρησαν και πολιτικά κινήματα, κυρίως αριστερά, που στη συγκεκριμένη περιοχή θα διαμόρφωναν τη βάση των Ζαπατίστας και του EZLN (Στρατός των Ζαπατίστας για την Εθνική Απελευθέρωση), με στόχο την για πρώτη φορά, πολιτική ένωση όλων των ινδιάνων. Πολλές πολιτικές και θρησκευτικές συγκρούσεις συνέβησαν έκτοτε με συνέπεια την οικονομική απομόνωση πολλών υπερασπιστών της συγκεκριμένης θεολογίας και πολιτικής πρακτικής και την εκδίωξή τους από διάφορα χωριά. Άλλη μια εξήγηση για την φτώχεια των ντόπιων.

Αποκορύφωμα, ίσως, των εντάσεων να αποτελεί η κατάληψη την 1η Ιανουαρίου του 1994 του Σαν Κριστόμπαλ ντε λας Κάσας και έξι ακόμη κοινοτήτων Τσιάπας από τους Ζαπατίστας και τον περίφημο Subcomandante Marcos. Αυτός που κλήθηκε ως μεσολαβητής μεταξύ των Ζαπατίστας και της κεντρικής κυβέρνησης για να αποσοβήσει τον επερχόμενο κίνδυνο δεν ήταν άλλος από τον επίσκοπο Samuel Ruiz. 

Κάθε πόλη και επαρχία και μια ξεχωριστή, ενδιαφέρουσα ιστορία! Τι θα μας επιφύλασσε άραγε η επόμενη;

Μπορείτε να παρακολουθείτε live την εξέλιξη του ταξιδιού ΕΔΩ.

Φωτογραφίες