ΟΡΕΙΝΗ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ

Με αφετηρία το ακμαίο κεφαλοχώρι του Μετσόβου ή την πόλη των Ιωαννίνων, πυξίδα την πολιτιστική παράδοση και τους θρύλους του τόπου και μουσική υπόκρουση το βουητό των ορμητικών νερών του Αώου, σκαρφαλώστε στις δασοσκέπαστες πλαγιές της Πίνδου και ανακαλύψτε έναν κρυμμένο ορεινό κόσμο που αντιπροσωπεύει έναν απρόσμενα ιδανικό τόπο χαλάρωσης και ψυχικής ευεξίας.

Η περιοχή του Ανατολικού Ζαγορίου φιλοξενεί μια χούφτα παραδοσιακών χωριών, που είναι έτοιμα να ντύσουν με μοναδικές εικόνες και δυνατά συναισθήματα τις αναμνήσεις από την παρουσία σας σ’ αυτή τη σχετικά απομονωμένη γωνιά της Ηπείρου.

Για να αγγίξετε τις ορεινές συντεταγμένες του Ανατολικού Ζαγορίου, θα πρέπει να ακολουθήσετε αρχικά την Εθνική οδό Ιωαννίνων – Μετσόβου, μέχρι να φτάσετε στην τοποθεσία Μπαλτούμα, όπου βρίσκεται η ομώνυμη γέφυρα. Αν έρχεστε από τα Ιωάννινα, θα φτάσετε στην τοποθεσία Μπαλτούμα μετά από 23 χλμ., ενώ αντίθετα, μια ελικοειδής διαδρομή 33 χλμ. θα σας οδηγήσει από το Μέτσοβο στην τοποθεσία Μπαλτούμα. 

ΓΕΦΥΡΕΣ ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ

Εγκαταλείποντας λοιπόν την κεντρική εθνική αρτηρία, θα ακολουθήσετε τον επαρχιακό δρόμο που ξεκινά με κατεύθυνση τα Ζαγοροχώρια Τρίστενο, Γρεβενίτι, Φλαμπουράρι, Ελατοχώρι και Βοβούσα. Οδηγώντας πάνω στη στενή ανηφορική ασφάλτινη λωρίδα, μετά από 5 χλμ. πορείας και κοντά στο χωριό Μηλιωτάδες (1 χλμ. νότια του χωριού), σας περιμένει η πρώτη μικρή έκπληξη της διαδρομής: μέσα σ’ ένα καταπράσινο περιβάλλον προβάλλει το πέτρινο τοξωτό γεφύρι του Καμπάρ Αγά, που ενώνει τις δυο όχθες του Ζαγορίτικου ποταμού, ενός παραπόταμου του Αώου.

Κτισμένο από τον Καμπάρ Αγά των Ιωαννίνων, το ομώνυμο γεφύρι αποτελεί ένα πραγματικό κομψοτέχνημα αρχιτεκτονικής απλότητας και συμμετρίας, που μαζί με το κοντινό πέτρινο γεφύρι της Τσίπιανης συνιστούν δυο ανθρώπινα έργα αγέραστα στον χρόνο, που είναι βγαλμένα, λες, από κάποιο παραμύθι. Το δεύτερο πέτρινο γεφύρι της διαδρομής, αυτό της Τσίπιανης, βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από τον επόμενο οικισμό της διαδρομής, τον Άμπελο και ορθώνεται ακριβώς δίπλα στην σύγχρονη γέφυρα.

Αμέσως μετά το χωριό Άμπελος θα προσεγγίσετε μια διασταύρωση. Η πινακίδα σήμανσης θα σας «σπρώξει» προς τη δεξιά διακλάδωση που οδηγεί αρχικά στον οικισμό Τρίστενο, 6 χλμ. βορειοανατολικά. Σκαρφαλωμένο σε υψόμετρο 940 μ. το γραφικό Τρίστενο (που παλαιότερα ονομαζόταν Ντρεστενίκο) θα σας κερδίσει με την πλειάδα των παραδοσιακών κατοικιών που διαθέτει και τα λιθόστρωτα καλντερίμια του. Σημεία αναφοράς του χωριού αποτελούν ο ναός του Αγίου Γεωργίου (1793) στην πλατανοσκέπαστη πλατεία του χωριού και ο συντηρημένος νερόμυλος του 1853. Ζητήστε από τους καλοσυνάτους κατοίκους του ηπειρώτικου χωριού να σας υποδείξουν την πηγή των Νυμφών. 

ΑΞΕΠΕΡΑΣΤΕΣ ΤΟΠΙΚΕΣ ΓΕΥΣΕΙΣ

Μόλις 2 χλμ. πιο μακριά από το Τρίστενο απλώνει τις γειτονιές του σε υψόμετρο 980 μ. ο οικισμός Γρεβενίτι με τις πάμπολλες βρύσες και τα τρεχούμενα νερά του. Σε αλλοτινές εποχές το Γρεβενίτι, που φιλοξενεί σήμερα περί τους 200 κατοίκους, ήταν ένα από τα πιο ονομαστά κεφαλοχώρια του Ανατολικού Ζαγορίου, με την κτηνοτροφία και την υλοτομία να αποτελούν τις κύριες βιοποριστικές ενασχολήσεις των ντόπιων. Καταστράφηκε όμως το 1943 από τους Γερμανούς, ενώ 22 κάτοικοι του χωριού εκτελέστηκαν από τα κατοχικά στρατεύματα. Στη μνήμη των αδικοχαμένων συμπατριωτών τους, οι κάτοικοι έχουν στήσει στην είσοδο του χωριού ένα μνημείο με τα ονόματα των εκτελεσθέντων.

Κάντε μια μικρή στάση στην πλατεία του χωριού για καφεδάκι ή τσίπουρο έχοντας κατά νου ότι επιβεβλημένη θεωρείται μια επίσκεψή σας στην κοντινή Μονή Βουτσάς ή Παναγίας της Πωγωνιώτισσας (7 χλμ. βορειοδυτικά). Είναι ένα από τα παλαιότερα μοναστικά οικοδομήματα της Ηπείρου που κτίστηκε το 672 από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Δ΄ Πωγωνάτο.

Σε περίπτωση πάντως που θελήσετε να διακόψετε προσωρινά την πορεία σας και να εξερευνήσετε με την ησυχία σας την ευρύτερη περιοχή του Γρεβενιτίου, το ζαγορίτικο χωριό που βρίσκεται μέσα σ’ έναν ασφυκτικό κλοιό από οξιές, διαθέτει έναν αρκετά συμπαθητικό ξενώνα.

Για τους μονίμους “πεινασμένους”, οι ταβέρνες και τα καφενεία των χωριών της διαδρομής σερβίρουν τις φημισμένες ζαγορίτικες πίτες (αλευρόπιτα, μανιταρόπιτα, χορτόπιτα), κρέας στη γάστρα, μεζέδες με τσίπουρο και ψητό κρέας.

Θυμηθείτε επίσης πως από την περιπλάνησή σας στο Ανατολικό Ζαγόρι μπορείτε να αγοράσετε και να βάλετε στις βαλίτσες της μοτοσυκλέτας σας τραχανά (γλυκό και ξινό), ντόπια τυριά (μανούρι, μυζήθρα, φέτα, ανεβατό), τοπικά γαλακτοκομικά προϊόντα, σπιτικά γλυκά, μαρμελάδες και μέλι. 

ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΚΟ ΧΩΡΙΟ ΦΛΑΜΠΟΥΡΑΡΙ

Την ίδια όμως τύχη με το Γρεβενίτι είχε και το κοντινό χωριό Φλαμπουράρι, καθώς γνώρισε και αυτό την καταστροφική μανία των Γερμανών, οι οποίοι το πυρπόλησαν δυο φορές (1942, 1943). Μια πανέμορφη καταπράσινη διαδρομή 11 χλμ. ενώνει τους δυο οικισμούς του Ανατολικού Ζαγορίου, ενώ 3 χλμ. αφότου αφήσετε πίσω σας το Γρεβενίτι αναζητήστε τη δεξιά αρτηρία, που μετά από περίπου 10 χλμ. ανηφορικής δασοσκέπαστης διαδρομής καταλήγει στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο που «τρέχει» περιμετρικά της τεχνητής λίμνης Πηγών Αώου.

Όταν φτάσετε στη λίμνη, αν ακολουθήσετε την αριστερή διακλάδωση του ασφαλτόδρομου φτάνετε στο φράγμα της λίμνης, ενώ η δεξιά διακλάδωση οδηγεί πίσω προς το Μέτσοβο. Στη λίμνη Πηγών Αώου καταλήγει μια διαδρομή 11 χλμ. που ξεκινά από το χωριό Φλαμπουράρι.

Και στις δυο πάντως περιπτώσεις, είτε κατευθυνθείτε προς τη λίμνη Πηγών Αώου από το Γρεβενίτι, είτε από το Φλαμπουράρι, ρωτήστε τους ντόπιους σχετικά με την κατάσταση των οδικών αξόνων που οδηγούν εκεί. Θυμηθείτε ότι κατά τους χειμερινούς μήνες μόνο τετρακίνητα οχήματα μπορούν να κινηθούν εδώ με ασφάλεια και σιγουριά.

Στο Φλαμπουράρι, που είναι κτισμένο στις δυτικές πλαγιές του όρους Τσούκα Ρόσα, κάντε μια στάση στην πλατανοσκέπαστη πλατεία του χωριού και επισκεφθείτε την παρακείμενη εκκλησία του Αγίου Νικολάου (1774), το μοναδικό κτίσμα του οικισμού που γλίτωσε από την πυρπόληση των Γερμανών.

Συνεχίζοντας τη διαδρομή σας προς την Βοβούσα, έχετε να διατρέξετε ακόμα 21 χλμ. πορείας μετά το Φλαμπουράρι. Η στενή ασφάλτινη οδός παίζει συνεχώς με τις στροφές, σε σημείο που η οδήγηση να γίνεται αρκετά επίπονη, αλλά η εκπληκτική ορεινή φύση με τον δασικό μανδύα των ελάτων και των μαύρων πεύκων που απλώνεται παντού θα σας αποζημιώσει απόλυτα για την κούραση του δρόμου.

Τα πρώτα 7 χλμ. της διαδρομής ανηφορίζουν σταθερά προς τον αυχένα του βουνού, ενώ μετά ακολουθεί μια στριφτερή κατηφορική διαδρομή μήκους 13 χλμ. που καταλήγει στην Βοβούσα. Η διαδρομή Φλαμπουράρι - Βοβούσα χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή κατά τους χειμερινούς μήνες (σε περίπτωση χιονόπτωσης), αφού ο δρόμος κινείται σε υψόμετρο άνω των 1.400 μ. 

ΤΟ ΒΟΥΗΤΟ ΤΟΥ ΑΩΟΥ

Η Βοβούσα, ένα βλαχοχώρι της Πίνδου που γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, έχει βαθιές ρίζες στον χρόνο, καθώς οι ιστορικές μαρτυρίες την εμφανίζουν στον χώρο πριν από τουλάχιστον χίλια χρόνια. Σήμερα, οι περίπου 100 κάτοικοι του ορεινού οικισμού ασχολούνται βιοποριστικά κυρίως με την υλοτομία.

Η Βοβούσα είναι το πιο απομακρυσμένο –γεωγραφικά– χωριό του Ανατολικού Ζαγορίου, καθώς απέχει 53 χλμ. από την Εθνική οδό Ιωαννίνων – Μετσόβου. Η ονομασία του οικισμού προέρχεται από την αρχαία ονομασία του Αώου (Βοϊούσα), η οποία προέκυψε πιθανότητα από το βουητό των ορμητικών νερών του ποταμού. Κτισμένη σε υψόμετρο 1.000 μ. η Βοβούσα θεωρείται επίσης ένας ιδανικός τόπος για περιπατητές και φυσιολάτρες, καθώς βρίσκεται αρκετά κοντά στον Εθνικό Δρυμό Πίνδου (Βάλια Κάλντα). Σε περίπτωση που βρεθείτε στην περιοχή κοντά στα τέλη Ιουλίου θυμηθείτε το τριήμερο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής (26-28/7) με το παραδοσιακό γλέντι που πραγματοποιείται εδώ στη γραφική Βοβούσα.

Το μονότοξο πέτρινο γεφύρι της Βοβούσας (κτισμένο το 1748 από τον Αλέξιο Μήσιο) είναι το τρίτο -και πιο όμορφο- κομψοτέχνημα της διαδρομής και ενώνει τις δυο γειτονιές του ζαγορίτικου οικισμού, τις οποίες χωρίζει η κοίτη του ποταμού Αώου. Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου (1814) ήταν το μοναδικό κτίσμα που σώθηκε από την πυρπόληση του χωριού από τα γερμανικά στρατεύματα το 1943 και αποτελεί (μαζί με το γεφύρι του Αώου) τα πιο αξιόλογα μνημεία της Βοβούσας.

Το Ανατολικό Ζαγόρι είναι κατά γενική ομολογία η λιγότερο γνωστή και αξιοποιημένη περιοχή του Ζαγορίου. Οι ταπεινοί λιθόκτιστοι οικισμοί της περιοχής δεν διαθέτουν την άρτια τουριστική υποδομή και ανάπτυξη που χαρακτηρίζουν τα υπόλοιπα κοντινά χωριά του Κεντρικού και Δυτικού Ζαγορίου. Όμως, το θαυμάσιο φυσικό περιβάλλον και τα μικρά ξεχασμένα χωριά που διατηρούν ανόθευτο το παραδοσιακό τους χρώμα θα σας αποζημιώσουν πλήρως για την επιλογή σας να κινηθείτε ανατολικά της… Εδέμ!