Κείμενο-φωτογραφίες: Κων/νος Μητσάκης

Ο οδικός άξονας Pamir Road, που ξεδιπλώνεται πάνω στο ορεινό ανάγλυφο των ορέων Pamir της Κεντρικής Ασίας, είναι αναμφίβολα μια από τις δημοφιλέστερες και πιο συναρπαστικές ορεινές διαδρομές στον κόσμο. Οδηγήστε μαζί μου για να φτάσουμε στα 4.655 μ.

Όταν δεν θες να παραδεχτείς ότι οι καλοκαιρινές μοτο-διακοπές τελείωσαν, επιβιβάζεσαι στα μέσα Σεπτεμβρίου στο πρώτο αεροπλάνο για Τατζικιστάν, νοικιάζεις εκεί μια Yamaha XT600 και ξεκινάς ένα συναρπαστικό ταξίδι στην καρδιά της Κεντρικής Ασίας οδηγώντας πάνω στον περίφημο οδικό άξονα Pamir Road, γνωστό κι ως Μ41.

Ο Pamir Road, που κατασκευάστηκε το 1932 από τους Σοβιετικούς με σκοπό να βγάλουν από την απομόνωση τον ορεινό κόσμο των Pamir, ξεκινά από την πρωτεύουσα Dushanbe του Τατζικιστάν, διατρέχει τα όρη Pamir και καταλήγει στην πόλη Osh του Κιργιστάν.

Από τη διαδρομή των 1,350 χλμ του οδικού άξονα Μ41, ο οποίος κινείται μέσα στο Τατζικιστάν και στο Κιργιστάν, το θεαματικότερο κομμάτι του λογίζεται η διαδρομή των 550 χλμ. που συνδέει τις πόλεις Khorog (Τατζικιστάν), Murghab (Τατζικιστάν) και Sary Tash (Κιργιστάν).

Το ορεινό λιβάδι του Μάρκο Πόλο

Στις μέρες μας, πάμπολλοι μοτοσυκλετιστές και ποδηλάτες απ’ όλο τον κόσμο καταφθάνουν στην Κεντρική Ασία για να ταξιδέψουν πάνω στην δύσβατη τροχιά του ορεινού κεντροασιατικού δρόμου. Μέσα από την οδική εμπειρία του Pamir Road, αναζητούν τη διαφορετικότητα, τη μοναδικότητα, την αυθεντικότητα, αλλά και τη γνωριμία με τους φιλόξενους και ευγενικούς κατοίκους της περιοχής.

Γιατί εκτός από μια δυναμική περιπέτεια δρόμου, το δίτροχο ταξίδι στα όρη Pamir αποτελεί παράλληλα και μια ευκαιρία να γνωρίσουν τους ανθρώπους που κατοικούν και διαφεντεύουν με σεβασμό τούτο το τραχύ και άγονο κομμάτι γης στην Κεντρική Ασία.

Οι ντόπιοι ανήκουν σε δύο φυλές (Κιργίσιοι και Τατζίκοι), έχουν ως κύρια ασχολία τους την κτηνοτροφία και τη γεωργία, ενώ η τήρηση των πατροπαράδοτων ηθών, εθίμων και παραδόσεων αποτελεί τρόπος και στάση ζωής.

Το οροπέδιο Pamir (σημαίνει «ορεινό λιβάδι») αποτελεί τον πυρήνα του ορεινού συστήματος της Κεντρικής Ασίας και απλώνεται στα 3,900 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας. Οι επιβλητικές βουνοκορφές που περιβάλλουν το κεντροασιατικό οροπέδιο υπερβαίνουν τα 6,000 μ., με ψηλότερη κορυφή την Ismail Simani (7,500 μ).

Από το οροπέδιο Pamir πέρασε κι ο Μάρκο Πόλο πηγαίνοντας στην Κίνα – διέσχισε το πέρασμα Terek Pass σε υψόμετρο 3,715 μ.

Λόγω των ακραίων κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούν τον χειμώνα (η θερμοκρασία αγγίζει τους –40ο C), η χλωρίδα του οροπεδίου είναι αρκετά φτωχή. Όμως, οι εικόνες της ορεινής φύσης είναι καταπληκτικές, με κρυστάλλινες αλπικές λίμνες, γρανιτένιες βουνοπλαγιές και κελαρυστά ποτάμια να συνθέτουν έναν εκπληκτικό πίνακα ζωγραφικής.

Η διαδρομή του Pamir Road

Με αφετηρία την πρωτεύουσα Dushanbe του Τατζικιστάν, ο Μ41 ξεκινά τη δαντελωτή διαδρομή του με αρχικό προορισμό την πόλη Qal'ai Khumb (372 χλμ.). Στα τελευταία 110 χλμ. της κακοτράχαλης ασφάλτινης διαδρομής, ο οδικός άξονας κινείται δίπλα στα σύνορα του Αφγανιστάν, ενώ σε μεγάλο κομμάτι της διαδρομής ο ποταμός Panj εκτελεί χρέη συνοριακής γραμμής.

Από την πόλη Qal'ai Khumb, ο Μ41 οδηγεί κατόπιν στην πόλη Khorog (242 χλμ.). Μπορεί το υπέροχο ορεινό σκηνικό να επιβεβαιώνει το γεγονός πως βρίσκεστε πλέον στην καρδιά των ορέων Pamir, αλλά η κακή κατάσταση του δρόμου σίγουρα θα σας προβληματίσει. Χρειάζονται περίπου 8 ώρες οδήγησης για να φτάσει κανείς στην Khorog.

Μεγάλη ατραξιόν της Khorog αποτελεί το υπαίθριο αφγανικό παζάρι που διεξάγεται κάθε Σαββατοκύριακο. Τότε επιτρέπεται στους Αφγανούς να περάσουν τα σύνορα του Τατζικιστάν και να έρθουν στην Khorog για να πουλήσουν τα προϊόντα τους. Αξίζει να περιπλανηθείτε μέσα στο πολύβουο παζάρι και να αγοράσετε ένα τοπικό χειροποίητο κόσμημα ή ένα αυθεντικό αφγανικό χειροτέχνημα.

Ταξίδι ορεινής περιπέτειας

Οδηγώντας στη συνέχεια πάνω στην διαδρομή Khorog – Murghab (320 χλμ.), δύσκολα θα βρείτε λέξεις για να περιγράψετε την άγρια ομορφιά του τοπίου. Πρόκειται για το πιο θεαματικό ίσως κομμάτι του Μ41, με ορεινά περάσματα άνω των 4,000 μ. (Nayzatash Pass – 4,314 μ. και Kok-Tezek Pass – 4,272 μ.). Όμως, ο ασφαλτόδρομος σε πολλά σημεία κρύβει παγίδες (τρύπες, σαμάρια, νεροφαγώματα, χώματα) και απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή - απαιτούνται περίπου 8-9 ώρες για να φτάσει κανείς οδικώς από την μια πόλη στην άλλη.

Καθοδόν αξίζει μια στάση στην λίμνη Yashikul - πρέπει όμως να κάνετε μια χωμάτινη παράκαμψη 20 χλμ. βόρεια του Μ41. Καταλύματα ύπνου (Homestay) ανάμεσα στις δυο πόλεις υπάρχουν στον οικισμό Alichur, ενώ δεν υπάρχουν πρατήρια καυσίμων.

Μια εναλλακτική διαδρομή για να μεταβείτε από την Khorog στη Murghab είναι ο οδικός άξονας Khorog-Eshkashem-Yamchun- Langar-Vrang- Alichur, που διατρέχει την κοιλάδα Wakhan. Πρόκειται για μια αρκετά ενδιαφέρουσα διαδρομή που κινείται παράλληλα με τα αφγανικά σύνορα και τον ποταμό Panj, προσφέρει πρόσβαση στις ιαματικές πηγές Bibi Fatima (Yamchun), αλλά το κομμάτι Langar-Vrang- Alichur είναι ένας πολύ δύσκολος χωματόδρομος που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή.

Στο ψηλότερο πέρασμα της Κεντρικής Ασίας

Αποχαιρετώντας τη Murghab θα χρειαστεί να οδηγήσετε 225 χλμ. μέχρι να φτάσετε στην πόλη Sary Tash του Κιργιστάν. Τα σύνορα του Κιργιστάν απέχουν 180 χλμ. από τη Murghab, καθοδόν δεν υπάρχουν πρατήρια καυσίμων, ενώ μεσολαβούν και 60 χλμ. βατού χωματόδρομου.

Περίπου 80 χλμ. βόρεια της Murghab ο Μ41 αγγίζει το ψηλότερο σημείο του, φτάνοντας τα 4,655 μ στο πέρασμα Ak Baital Pass – είναι το ψηλότερο ορεινό πέρασμα στην Κεντρική Ασία και σε όλη την πρώην Ε.Σ.Σ.Δ.

Άλλη δημοφιλής στάση μέχρι τη συνοριακή γραμμή είναι η γαλάζια λίμνη Karakul. Δίπλα στις όχθες της λίμνης απλώνεται ο ομώνυμος οικισμός, όπου μπορείτε να διανυκτερεύσετε σε Homestay ή να κάνετε ελεύθερο κάμπινγκ.

Τα δυο συνοριακά φυλάκια απέχουν μεταξύ τους 25 χλμ. και συνδέονται μ’ έναν κακοτράχαλο χωματόδρομο. Μετά τις σύντομες συνοριακές διατυπώσεις, ένας καλός ασφαλτόδρομος θα σας οδηγήσει κατόπιν στην κωμόπολη Sary Tash, που διαθέτει ικανοποιητική υποδομή για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των ταξιδιωτών σε ύπνο και φαγητό.

Τα τελευταία 180 χλμ του Μ41 (Sary Tash – Osh) αποτελούν τον επίλογο ενός ξεχωριστού οδοιπορικού στην ορεινή καρδιά της Κεντρικής Ασίας. Χωρίς αμφιβολία, η περιοχή των Pamir αντιπροσωπεύει ένα συναρπαστικό πεδίο ταξιδιωτικής δράσης, που σίγουρα αξίζει να εξερευνήσετε με τη μοτοσυκλέτα σας…

Φωτογραφίες 1

Φωτογραφίες 2